Salino Menzolini

(introduzione) Tanti ricorderanno il grande salone del barbiere Paolo Menzolini in via De Gasperi, che ha chiuso nel 2019. Ma nei primi anni di attività autonoma, a partire dal 1963 e fino al 1974, Paolo aveva operato in una piccola bottega sita sotto i portici di via Emilia Interna, al numero 89. Talmente piccola da meritarsi la definizione di “salino”, e se entrava Gino Poletti, Ginaza, gigante castellano, dovevano addirittura uscire due persone.
Aldvìgh d’i Marièna (Lodovico Santandrea), assiduo frequentatore del “salino”, ci racconta in questo suo scritto i primi anni di vita di quella particolarissima bottega di barbiere. Il “salino Menzolini”, infatti, è stato sede di memorabili goliardate con Paolo, ancora single, non sempre scrupolosissimo sul lavoro, dato che non esitava a mandare via i clienti, anche in malissimo modo, specialmente se questi arrivavano verso l’orario di chiusura. Certe domeniche (sì, all’epoca i barbieri aprivano anche la domenica mattina), la chiusura della bottega era fatta alla velocità della luce, perché c’era appena il tempo di correre a Bologna allo stadio per assistere alla partita con l’amico Cirela.
Leggendari, poi, sono stati due garzoni, Torondo e Biondi, assunti con colloqui di selezione degni di una scena da cabaret e protagonisti di memorabili siparietti che vedevano coinvolti, loro malgrado, Gino Bolognini e Primo Garofani.
L'”andazzo” durò per qualche anno, fino a una domenica sera, quando, con gli amici, Paolo andò a ballare a Massa Lombarda e conobbe una bella ragazza che sarebbe diventata ben presto sua moglie…
 (A.S.)

Invezi che Salone al ciamegna Salino parchè l’era una butega talmènt pznena che quand cl’intreva Ginaza e bsugneva ch’i andèss fura in dù.
Tott e prinzipiè un mert d’carnevèl quand che Dino d’Strigèla, e tituler dl’esercezi, e staseva poch bè e e mandè a ciamè Pevel, che alora e lavureva da Paolo e Gino, parchè ui tness averta la butega.
La nutezia la s sparguiè fra i amigh e andessum tott a truvel e, quand la sera e fò ora d’asrè, e muntè i scur d’legn che i cruveva i vider, e quela la fò la prema e l’onica volta che fasè cl’uperaziò.
Sicom che Dino e cuntinueva a stè poc bè, Pevel us avanzè l’ativitè cun tott quell ch’ui era indeter, un arredament d’prema dla guera cumpagna quii ch’i aveva Ernesto e Carcano.
Sicom che alora l’era cminzè a vnì d’moda par i omen d’lavess i cavèll da e barbir, cal pultròn al prileva sol in tond e ans abaseva e alora Pevel l’adruveva una rudela rossa d’goma che parò su la miteva tropp in elta ut laveva sol meza testa e se invezi u la miteva tropp in bass tota l’acqua la t’andeva zò pre coll.
Da e mumènt che la padrona d’cà l’era Tina Beglia, cl’an avreva spender un bulè, in tla butega un gn’era gnanch l’acqua chelda e acsè Pavel e purtè da cà un furnèll cun la bombula e una pignata e ul mitè in te sott schela e quand che un client us avreva lavè la testa e miteva l’acqua a scaldèss e intant e faseva dal ciacher, mo una ciacra tira cl’etra e quand ch’us sinteva sbarbutlè Pevel us deva una bota in tla front e pù e dgeva: “La pignata” e tott al volt l’andeva a finì che l’acqua la s’era finida e la pignata la s’era bruseda cl’era da butè veia.
Alè i avintur in amancheva, nench se piò che client ui era d’i amigh a fè dal ciacher e i piò present i era Dola e Masinè, e bidèl dal scol medi che, quand ch’e sinteva Pevel dè e picètt al burdeli ch’al paseva, us sfargheva al mà e e cumenteva: “Le lupine”.
La sera, d’inveren, fra e fò dal zigarett e e respir d’i present, da fura un s’avdeva indetèr e, quand che us’avneva a cà da e cafè, Fani passènd l’arveva l’oss e, senza farmèss, us sinteva sota e portigh che cummenteva: “Nebbia in val padana”.
Pevel alora un aveva una gran voia d’lavurè e se un client la sera vers al sètt o la dmenga vers mezdè ui cmandeva: “Am toset?” l’arsposta l’era semper: “Sè, cun dò prè”.
Mo una dmenga, a caval d’mezdè, us presentè Cino d’Pirat, us mitè insdè sla pultrona e pù e dgè: “Barba”. Pevel ui mitè la tvaia atorn a e coll e pù e cminzè a tusel e Cino ul lasè fè mo dop a zecv minut, con cla vos che pareve e miulè d’un gatt strichè stramezz a una porta, ui dgè: “Avevo detto di farmi la barba”. Pevel ui arspudnè d’travers: “Un gnè dobi, figurèv se da st’ora am mett a tusèv se am cmandì d’fev la berba” mo Cino ui arbatè: “Se non hai capito è segno che hai le orecchie foderate di prosciutto”. Cun l’avèss mai dètt: in piò d’sant’enn c’a cnoss Pevel an l’ho mai vest acsè instizzì; ui strapè la tvaia da e coll e pù ui dgè: “Aria, e adess andì da Gioli a fev finì la tusadura” e am s’era vèst cui dèss un chilz in t’è cul.
Avdend cl’era acsè imbiscì, me, nench s’a saveva cl’aveva rasò Cino, an m’azardè a dì che ui aveva cmandè d’fei la berba.
In ch’i enn l’era cminzeda l’amicezia cun Cirela che ul aspiteva cun e mellezènt in moto pront par la partenza, e sabet sera pr’andè a balè e la dmenga a mezdè pr’andè a la partida a Bulogna, sol che quand e zuzidè e fatt d’i giud, e dop a du dè i aveva scvert ch’i era stè lò dù, is ciapè paura e i smitè d’frequentess, tant che is scriveva d’i bigliett. O’ e scriveva “Ho paura” e cl’eter l’arspundeva: “Anch’io”.
Fra l’piò instizidi pr’e scherz ui era Tina Beglia e Elsa d’Odo.
Tina, che la sera l’aveva dè la Simca a Gianluigi (e l’era un evènt ecceziunel) la matèna dop, simben che piuvèss, l’al mandè a la Serra in bicicletta a smuntè al gomm furedi, pù a purteli a ona a la volta a Marè e a che a dsgraziè ui tuchè d’fè quater viezz. Se l’avess savù che l’era stè e sù inquilè l’ai avrebb dè sobit cummiè
Elsa invezi l’andeva dgend par la piazza: “Chi cl’è stè al avrebb avdè sbrislè sott’un camion”, ma invezi on d’i dù la sl’è tolta in cà.
D’i garzò Pevel un’ha avù una parur che gnanch Bulgari, mo i dù ch’i ha fatt piò storia i è stè Torondo e Biondi.
Quand che Torondo us presentè par l’assunziò Pevel l’era drì a fè una tusadura, e acsè l’esam d’ammissiò u i e fè Ginaza: dal premi dmand un n’imbruchè inciona, ma quand ch’ui cmandè: “Come si chiama la Torre di Pisa” e l’arsposta la fò : “Pendente”, Pevel l’interrumpè la tusadura e, puntendi e dì contra, ui dgè: “Assunto”.
E bastèrd parò un era tant dest e i client is divarteva a mandèl in zir, piò d’tott in famazeia, come quand ch’il mandè a cumprè un pacchett d’preservativ, d’quii ch’ins piga a m’aracmand, e Gino Bolognini, sl’era in bona u la tuleva in rider, mo sl’era prilè mel ui daseva d’i grend buridò, tant che cla volta che Pevel ui dgè: “Va in farmazeia a tum una scatla d’Saridòn ch’ai ho un gran mel a la testa” e garzò us arvultè e un i fò vers, cardend ch’ul tulèss in t’e rozzel us arfiutè.
Un dopmezdè Pevel ui dè vent french e pù ui dgè: “Va in butega da Fani a tò un grapp d’ova, bris tant grand, un pèzz ed pan e pu portm e rest”.
Dopo a poch, da cl’eter cant d’la Via Emiglia, Fani e vnè fura da un’occ d’è portigh e pù e rugiè: “As pol savè csa vut?”, “Parchè”, “Parchè stù che qua u m ha cmandè un vestingam con un pò di pane”.
Un’etra volta, una dmenga vers mezdè, Pevel l’era drì a una tusadura e l’era in riterd pr’andè a la partida acsè, quand’cl era drì a finì e dgè a Torondo “Va a cà da mi mè a fet dè l’eschimo, e speccet cl’è terd” . E finèss la tusadura e stù uns ved, alora e va fura e ul ved traversè dnenz a Etna senza gnint int al mà e ui va incontra bravend: “Duv el l’eschimo?” e l’arsposta la fò: “Sua madre si è dimenticata di darmelo”.
Biondi us presente cl’era par carnuvel tnend una mà drì da la schina, e cmandè se ul asumeva e pù e tirè fura là mà dov cl’aveva on d’chi bastò d’goma cl’useva alora e e dasè un bota in testa a Pevel che sobit ui dgè: “T’se avnù in te pos adatt, assunto”.
D’tott i garzò l’è ste e mei, tant che dop al savunè l’aveva cminzè a fe al berb, mo Pevel u gli faseva fè sol ai client mench impurtent.
Sol che un dè che Pevel l’era drì a tusè l’arivè un client impurtant cl’aveva furia, e alora ui fè fe la savunè, pù us arcmandè: “Fai la berba, mo sta attent” .
Biondi e cminzè, mo dop a poch us sintè e client che dgè: “Ahi”, Pevel us volta e e ved cl’ha tota la faza insanguneda e alora e prinzipiè a bravè e Biondi, par giustifichess, e slerga al braza, mo con e rasur e taia a Pevel t’un brazz, e alora al avevia da sintì: “Questa a la mett t’è giurnèl: Fa la barba a uno e ne taglia due”.
Come tott al stori nench questa l’ha una fè, e la fè la prinzipiè una dmenga sera ch’a segna in piaza quand us a farmè una machina a cmandèss s’avlegna andè con lò: tott dù arspundessum d’nò parchè avrema avdè i gol dal partid, mo e guidadòr l’insistè e Pevel e dgè a quel cl’era da dnenz: “Va drì ch’a mont sò” e pù i parte: cla machina cla dmenga sera l’andè a finì a balè da Tino a la Masa…

Aldvìgh d’i Marièna
Lungià ventzecv d’abril de dis

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *